Iedere Hilversummer doet naar vermogen mee

De belangrijkste budgetten in het programma Sociale Zaken zijn het BUIG budget en de budgetten voor minimabeleid.

Het feitelijke tekort op het BUIG budget is € 3,1 miljoen. Dit tekort wordt deels gecompenseerd door de landelijke vangnetregeling met een bedrag van € 1,2 miljoen. Het nadeel voor de gemeente bedraagt per saldo € 1,9 miljoen en wordt gedekt door de algemene middelen. Dit absolute nadeel is in de jaarstukken niet expliciet zichtbaar, omdat bij de begrotingswijziging Sociaal Domein (gemeenteraad 16 december 2015) de ramingen van de baten en lasten van de BUIG aan de toen meest recente inzichten zijn aangepast. Het huidige nadelig verschil van € 44.000 (zie referentie 1 in de tabel hierboven) is hierdoor relatief klein.

De huidige vangnetregeling is een tijdelijke regeling met een glijdende schaal van percentages eigen risico. Deze tijdelijke regeling is in het leven geroepen om de (negatieve) financiële effecten van het nieuwe verdeelmodel (ingevoerd ingaande 2015) voor gemeenten wat te verzachten. Voor het jaar 2017 wordt een definitieve regeling verwacht, deze is echter nog niet bekend. In 2016 wordt nog een aantal verbeteringen in het verdeelmodel doorgevoerd, waardoor de plausibiliteit vergroot wordt.    

Op het budget voor minimabeleid is per saldo een voordeel ontstaan van € 68.000 (referentie 3). Dit  voordeel is aanzienlijk lager dan de eerdere prognose in 2015. De brief aan het eind van 2015 aan een grote groep inwoners heeft hier in belangrijke mate aan bijgedragen. In deze brief werden inwoners nog eens specifiek op de hoogte gebracht van de verschillende regelingen en de mogelijkheid om nog voor het jaar 2015 een aanvraag te doen. Dit leidde tot een grote hoeveelheid aanvragen.
De oorzaak van het voordeel op de collectieve zorgverzekering (referentie 4) is dat deze verzekering begin 2015 nieuw was en nog betrekkelijk onbekend. Voor de collectieve  zorgverzekering zijn eind 2015 circa 800 nieuwe aanmeldingen ontvangen.

Het programma Sociale Zaken wordt afgesloten met een voordelig resultaat van € 238.000. Dit voordeel bestaat onder andere uit

• een nadeel van € 212.000 voor herstructurering WSW (zie referentie 2). Het gaat om regionaal sectorgeld, waarvoor we via het gemeentefonds (in programma Financiën) gecompenseerd zijn en
• twee voordelen waarvoor in 2016 en volgende jaren uitgaven zullen worden gedaan. Het gaat hier om € 600.000 voor het regionaal werkbedrijf (zie referentie 6) en de bestrijding van jeugdwerkloosheid van € 100.000 (eveneens regionaal geld, zie referentie 7).

Hiermee rekening houdend kunnen we stellen dat het resultaat uitkomt op € 250.000 nadelig
(te weten -/- € 238.000 -/- € 212.000 + € 600.000 + € 100.000).

Hieronder volgt een uitgebreidere toelichting:

• Loonkostensubsidie;
• In 2015 is voor 7 kandidaten loonkostensubsidie ingezet. Dit blijft ver achter bij de verwachtingen. Werkgevers moeten wennen aan hun nieuwe rol ten aanzien van mensen met een beperking, de arbeidsmarkt lijkt er nog niet helemaal klaar voor. Verder worden veel van onze kandidaten niet toegelaten tot het doelgroep register, dit is een landelijk probleem. Een kandidaat wordt alleen tot het doelgroepregister toegelaten als deze een aantoonbare ziekte of beperking heeft, terwijl veel van onze kandidaten door andere omstandigheden een lagere loonwaarde hebben. Geen registratie in het doelgroepregister betekent dat werkgevers geen gebruik kunnen maken van de no-risk polis. De no-risk polis neemt bij ziekte de loondoorbetaling over, de werkgever loopt hierdoor minder financieel risico. Dit maakt het minder aantrekkelijk om een kandidaat in dienst te nemen die niet onder de doelgroep valt, maar wel een arbeidsbeperking heeft. Samen met het UWV zijn we op zoek naar een oplossing voor deze kandidaten.

• Individuele Studietoelage
• Over heel 2015 zijn 4 aanvragen behandeld. Ook dit aantal voldoet niet aan de verwachtingen. De regeling is bedoeld voor studerende jongeren met een arbeidsbeperking, die voorheen van de studieregeling de Wajong gebruik konden maken. Onbekendheid met de regeling is vermoedelijk de oorzaak van het niet-gebruik. In 2016 wordt voorgesteld de toelage te verhogen en wordt meer bekendheid gegeven aan de regeling. In de begroting is het budget voor deze regeling ondergebracht bij 'financiële dienstverlening' (uitkeringen levensonderhoud). Deze regeling behoort echter tot de bijzondere bijstand. Dit wordt in 2016 gecorrigeerd.

• Debiteuren/Verhaal:
• De intrede van de kostendelersnorm (een lagere uitkeringsnorm), in combinatie met de beslagvrije voet beperkt de mogelijkheden voor aflossingen en beslag.
• Een gevolg van de wijziging van de alleenstaande oudernorm (in de vorm van de bijstandsnorm voor een alleenstaande, aangevuld met een verhoogd kindgebonden budget) was dat vrijwel geen onderhoudsbijdragen van de andere ouder konden worden geïnd. De Hoge Raad heeft in oktober 2015 hier een uitspraak over gedaan, waardoor deze onderhoudsbijdrage wel kan worden geïnd. Om die reden verwachten we in 2016 € 80.000 meer te kunnen innen.  

• Boetes:
• Het Rijk heeft erkend dat de wetgeving voor het opleggen van boetes te streng was. De wetgeving wordt aangepast, maar gemeenten hoeven de opgelegde boetes niet te herzien. Het college heeft toch - uit oogpunt van rechtvaardigheid - besloten om alle opgelegde boetes tussen 1 januari 2013 en 1 december 2014 opnieuw te beoordelen. Dit wordt geëffectueerd in 2016.

2. Het nadeel van € 437.000 bestaat grotendeels uit:

• € 212.000 voor herstructurering WSW: dit is een eenmalige (regionale) uitkering voor de herstructurering van het sociale werkvoorzieningsbedrijf die is doorbetaald aan Tomin. Het betreft sectorgelden die beschikbaar zijn gesteld via de motie Kerstens. Deze middelen zijn bij de decembercirculaire 2015 van het gemeentefonds beschikbaar gesteld (zie ook RIB nr. 2016 - 04 van 2 februari 2016);
• € 220.000 doorbetaling rijksbijdrage aan Tomin: in de begrotingswijziging Sociaal Domein zoals vastgesteld in de gemeenteraad van 16 december was er van uitgegaan dat Hilversum niet de volledige rijksbijdrage zou behoeven door te betalen. Deze korting is echter nog niet in 2015 geëffectueerd. Dit vindt plaats in 2016.

3. Het voordeel op de lasten van € 100.000 bestaat uit:

• € 174.000 voordeel op de kosten van het sociaal beleid exclusief kwijtschelding belastingen: Dit voordeel is opgebouwd uit enerzijds minder uitgaven op schuldhulpverlening en op de collectieve zorgverzekering en meer uitgaven op periodieke bijzondere bijstand.

• € 74.000 nadeel op de kwijtschelding belastingen: Het aantal kwijtscheldingsverzoeken laat zich moeilijk voorspellen. Gezien het economische klimaat is het werkelijke aantal verzoeken (3.617) hoger geweest dan begroot (3.100). Met ingang van begrotingsjaar 2016 is de raming aangepast.  

De 'overige ontvangsten' voor de bijzondere bijstand zijn € 32.000 lager dan geraamd. Het gaat hier om de terugvordering van ten onrechte betaalde bijzondere bijstand.

In november 2015 hebben alle bij de gemeente bekende inwoners met een laag inkomen een brief ontvangen over de diverse regelingen minimabeleid. Dit heeft geleid tot een verdubbeling van het aantal aanvragen in de laatste twee maanden en een toename van het aantal deelnemers aan de collectieve zorgverzekering met 781. Daarnaast heeft een grote groep inwoners met de Kerstdagen een VVV bon ontvangen.

• Schuldhulpverlening.
• Het betreft hier de kosten voor de uitvoering van schuldhulpverlening. Schuldhulpverlening wordt uitgevoerd door Westerbeek (preventie en kleinschalige begeleiding), Stuurman Budget Control (beoordeling van de schulden en een advies voor de meest geschikte ondersteuning) en Plangroep (uitvoering van de hulpverlening). Bij de uitvoering van ondersteuning aan inwoners worden ook maatschappelijke organisaties ingeschakeld, zoals Stichting Humanitas (hulp bij thuisadministratie) en Schuldhulpmaatjes (Leger des Heils). Het voordelige resultaat op het budget roept de vraag op of de doelgroep voldoende bereikt wordt (is de dienstverlening voldoende bekend, is er een drempel) en of de verdeling in soorten dienstverlening (meer preventie of meer hulpverlening) de juiste is.  Begin 2016 vindt hierop een evaluatie plaats. Het beleid wordt - voor zover noodzakelijk - aangepast en opgenomen in het integraal beleidsplan Sociaal Domein.

• Collectieve zorgverzekering minima
• Zoals in de derde kwartaalrapportage Sociaal Domein is aangegeven, kon het gemeentelijk budget voor de collectieve zorgverzekering minima van € 250.000 vervallen. Met ingang van 1 januari 2015 ontvangt de gemeente hiervoor een separaat budget. Met ingang van 1 januari 2015 is de 'oude' verzekering via Agis vervangen door een nieuwe collectieve zorgverzekering via Menzis, met veel uitgebreidere vergoedingen. Zie ook referentie 4.

4. In de begrotingswijziging Sociaal Domein zoals vastgesteld in de gemeenteraad van 16 december 2015 is de raming hiervoor incidenteel bijgesteld van € 1,2 miljoen naar € 0,8 miljoen. Op realisatiebasis is gebleken dat de kosten voor 2015 nog beperkt (€ 78.000) lager zijn uitgekomen. In november 2015 zijn inwoners met een uitkering en alle personen die behoren tot de overige minima actief benaderd over onze regelingen. Deze actieve benadering heeft er toe geleid dat in 2016 aanzienlijk meer gebruik wordt gemaakt van deze ziektekostenverzekering. Zie ook referentie 3.

5. Algemeen:

• Het voor re-integratie beschikbare participatiebudget is de afgelopen jaren fors gedaald. In 2010 ontvingen we hiervoor nog € 7,2 miljoen, in 2014 € 3,7 miljoen en in 2015 was dit gedaald tot € 2,5 miljoen. Hiertegenover staat een stijgend bestand dat een beroep doet op dit budget. De druk op het participatiebudget is dus groot. Voor 2015 komt hier nog bij dat in regionaal verband afgesproken trajecten bij Tomin een voorfinanciering kennen waardoor de uitgaven eerder plaatsvinden dan voorheen. Bij de overige ingekochte activiteiten ten laste van dit budget geldt dit niet en wordt achteraf - nadat het traject is afgerond - betaald.  

• Specifiek
• Per saldo is sprake van een netto overschrijding van het budget met € 71.000. De baten zijn € 345.000 hoger. Deze bestaan uit een bijdrage van het UWV van € 184.000 voor het gezamenlijke Werkgeversservicepunt toen dit nog op het Werkplein in Hilversum gesitueerd was, en een positief resultaat van het ESF subsidieproject dat in 2013 en 2014 heeft plaatsgevonden van € 142.000. De uitgaven voor individuele re-integratietrajecten van kandidaten zijn met € 416.000 daar iets hoger uitgekomen.
• Dit heeft bijgedragen aan het behalen van 35 plaatsingen meer dan begroot.

6. We hebben als centrumgemeente via het gemeentefonds € 600.000 ontvangen voor het inrichten van een regionaal werkbedrijf (zie hiervoor het raadsvoorstel van 4 maart 2015 over de decembercirculaire 2014 gemeentefonds). In 2016 wordt hier nog € 400.000 aan toegevoegd.

Het Rijk heeft dit budget beschikbaar gesteld ten behoeve van de organisatie, opstart en inrichting van de regionale Werkkamer Gooi en Vechtstreek. De leden van de Werkkamer maken afspraken over de besteding van de middelen. In de regionale Werkkamer is afgesproken dat dit budget gedurende een periode van 10 jaar wordt besteed. In 2015 zijn hierop nog geen uitgaven gedaan.  

7. Als centrumgemeente is via het gemeentefonds € 100.000 ontvangen voor het door de regio ingediende plan om meer jongeren met een kwetsbare arbeidsmarktvoorziening actief naar werk te bemiddelen. In 2016 wordt hier nog € 100.000 aan toegevoegd (zie het raadsvoorstel van 16 december 2015 over de septembercirculaire gemeentefonds). Het uitvoeringsplan is recent afgerond. De gemeenteraad is van dit plan op de hoogte gesteld via de Wethoudersbrief 'Jongeren en Werkkamer van januari 2016. In 2015 zijn hierop nog geen uitgaven gedaan.

8. Het netto nadeel van € 56.000 wordt voor € 50.000 veroorzaakt door de kosten van de crisis  / noodopvang van vluchtelingen gedurende de periode september – december 2015: de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor deze opvang van vluchtelingen ligt bij de negen deelnemende gemeenten van de regio Gooi en Vechtstreek en de gemeente Eemnes. Sinds maandag 28 september zijn circa 100 vluchtelingen opgevangen. Allereerst in de gemeente Laren en daarna in de gemeente Wijdemeren. Vanaf 12 oktober is het voormalige Asielzoekerscentrum Crailo ingericht om de vluchtelingen op te vangen. Vanaf 23 oktober 2015 is de noodopvang gerealiseerd door het Leger des Heils.

• De totale kosten voor de opvang van de vluchtelingen, inclusief het weer geschikt maken van de locatie Crailo voor noodopvang waren in 2015 afgerond € 1 miljoen. Daar tegenover staat een vergoeding van de COA van € 100 per vluchteling per nacht. De totale vergoeding was afgerond € 800.000. Per saldo resteert een tekort van afgerond € 200.000. Dit tekort is verdeeld op basis van de verdeelsleutel van bevolkingszorg (inclusief de gemeente Eemnes). Het totale aandeel voor de gemeente Hilversum bedraagt afgerond € 50.000.
• De resterende afwijkingen op de lasten en de baten van € 129.000 respectievelijk € 123.000 zijn nagenoeg budgettair neutraal en worden veroorzaakt door hogere ontvangen COA gelden en hieruit gedekte hogere verstrekte subsidies voor de maatschappelijke begeleiding van statushouders en voor de benodigde extra personele capaciteit. Zie hiervoor ook de raadsinformatiebrief 2015 – 5 van 22 januari 2015 ‘Maatschappelijke begeleiding van statushouders’.