Onderhoud kapitaalgoederen

Deze paragraaf gaat conform het Besluit Begroting en Verantwoording over onderhoud, maatregelen waarmee een kapitaalgoed gedurende de levensduur op een bepaald kwaliteitsniveau worden gehouden. Uitgaven voor onderhoud worden in de begroting opgenomen en/of voor onderhoud wordt via de begroting een onderhoudsvoorziening opgebouwd. Om het beeld over de stand van zaken rond kapitaalgoederen te completeren wordt in deze paragraaf ook op de maatregelen in de investeringssfeer ingegaan (vervanging van een kapitaalgoed, uitbreiding of renovatie).

Met het onderhoud van en de investeringen in de kapitaalgoederen wegen, water, openbaar groen, riolering en gebouwen is een substantieel budget gemoeid. Bepalend voor de omvang van die budgetten is het gekozen kwaliteitsniveau en de vertaling daarvan naar de maatregelen die nodig zijn om dat kwaliteitsniveau te realiseren. Per soort kapitaalgoed worden het ambitieniveau, de bijbehorende maatregelen en kosten vastgelegd in een meerjarig programma. De mate waarin één en ander wordt geactualiseerd en wordt ingepast in de begroting is mede bepalend voor de gezondheid van een begroting.

In het vervolg van deze paragraaf kapitaalgoederen worden de ontwikkelingen in beleid en uitvoering weergegeven voor het jaar 2015 op de gebieden wegen, riolering, water, groen, en gebouwen. Per onderdeel worden de budgetten voor onderhoud en investeringen en de besteding van die budgetten in beeld gebracht.

Beleid
In het Handboek Beheer Hilversum Buiten (vastgesteld in 2009) is het beleid voor het beheer en onderhoud van wegen en openbare verlichting vastgelegd. In 2010 is in het kader van de bezuinigingen het kwaliteitsniveau van de plus-gebieden in het handboek Beheer Hilversum Buiten teruggebracht naar het basisniveau.
Het inhaalprogramma openbare verlichting is in 2012 afgerond. In 2015 is gestart met een nieuw duurzaam vervangingsprogramma voor de armaturen.
Het ambitieniveau van het programma onderhoud wegen is gebaseerd op een landelijk gehanteerd normenstelsel voor rationeel wegonderhoud.

Uitvoering onderhoud
De meldingen van klachten over het actuele onderhoudsniveau wegen verlopen via de Meldingen Openbare Ruimte. De achterstand bedraagt ongeveer 7%, voornamelijk in het onderhoud van verharding (zowel asfaltwegen als voet/fietspaden).  Landelijk wordt dat percentage als aanvaardbaar beschouwd.

In 2015 zijn in de volgende straten reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd:

Elementen verharding (tegel- en/of klinkerverharding)

• Diependaalse Drift (voetpaden)
• Alexanderlaan (voetpaden en parkeervakken)
• Waldecklaan (voetpaden en parkeervakken)
• Van Nijenrodestraat (voetpaden)
• Hertog Aelbrechtstraat (voetpaden)
• Rading (fietspad)
• Hermelijnlaan/Wezellaan (voetpaden)
• Kupstraat (voetpaden)
• Boomberglaan/Bergweg (voetpaden)
• Van Lenneplaan (voetpaden)
• Zonnelaan (voetpaden)
• Melis Stokelaan (voetpaden en rijbaan)
• Kruissteeg (voetpaden)
• Marathon (voetpaden)
• Erfgooierstraat 2 t/m 150 (voetpaden)
• Roeltesweg (voetpaden)

Gesloten verharding (asfaltverharding)

• Nieuwe Crailoseweg (rijbaan)
• Peerlkamplaan (voetpaden)
• Raaweg (rijbaan)
• Bijenmeent/Noordermeent (voetpaden)
• Brinkweg (rijbaan)
• Van Gelderlaan (voetpaden)
• Zeverijnlaan (fietspaden)
• Naarderweg (fietspaden)
• Kamerlingh Onnesweg (rijbaan)
• Orionlaan (rijbaan)
• Van der Lindenlaan (rijbaan)
• Koepelweg (rijbaan)
• Akkerweg (rijbaan)
• Jagerspaadje (rijbaan)

Uitvoering investeringen
In 2015 zijn op diverse locaties in Hilversum wegen vernieuwd. Hierbij is zoveel mogelijk gekozen voor een integrale aanpak door verhardingswerkzaamheden te combineren met rioleringswerken en projecten.

De volgende wegen zijn in 2015 vernieuwd:

• Jacob van Campenlaan, tussen Lieven de Keylaan en Erfgooiersstraat
• Villaparken en Trompenberg Noord overlagen na relining riool
• Raadhuiskwartier (Borneolaan, Dalweg, Javalaan)
• Nieuwe Havenweg

In de volgende gebieden is de openbare verlichting vernieuwd, waarbij LED-verlichting is toegepast:

• woonstraten in de Astronomische buurt,
• in de wijk Liebergen (75% gereed afronding zomer 2016)
• West-Indiëkwartier   

Relevante beleidsnota’s

• Visie Hilversum Buiten, (2004)
• Meerjarenprogramma onderhoud kunstwerken (2007)
• Hilversum Buiten handboek Beheer (2009)

Uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2012-2015

Areaal
Tot de kapitaalgoederen van de Riolering behoren alle openbare voorzieningen die aanwezig zijn voor de gemeentelijke zorgplichten voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Het gaat om riolen, rioolgemalen, bufferbassins en bijkomende voorzieningen.  

Beleid
Het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) bevat de beleidsuitgangspunten voor de exploitatie van het riool en de financiële consequenties daarvan en beslaat steeds een periode van vijf jaar. Het huidige GRP heeft betrekking op de periode 2009-2014. Het opstellen van een rioleringsplan berust op een wettelijke verplichting die is neergelegd in de Wet Milieubeheer. In 2012 is het lopende GRP uitgebreid met hemelwater- en grondwaterbeleid. Het GRP voor de nieuwe periode van 2015-2020 is in 2015 vastgesteld.

Uitvoering onderhoud

Het onderhoud van het gemeentelijk rioolstelsel omvat onder meer het reinigen, ontstoppen en repareren van riolen en kolken, dagelijks beheer van rioolgemalen en het vegen van straten. Per jaar reinigen we ongeveer 15% van het totale areaal aan riolen. De kolken worden 2x per jaar geleegd.
Daarnaast behoort ook het opsporen en zo mogelijk saneren van foutieve aansluitingen op het riool en onjuiste interne koppelingen tot de taken. Dienstverlening aan publiek is een dagelijkse bezigheid.

In 2015 zijn er naast klein dagelijks onderhoud ook investeringen gepleegd aan de riolering.
Uitvoering investeringen
Jaarlijks wordt aan het gemeentebestuur een uitvoeringsprogramma riolering voorgelegd. Waarin de in dat jaar noodzakelijk uit te voeren maatregelen zijn opgenomen. De hoofdmoot van dit uitvoeringsprogramma betreft de vervanging van afgeschreven rioolbuizen.

Voor de uitvoering van deze werkzaamheden verwijzen wij naar de staat van investeringskredieten met de toelichting die in de jaarrekening is opgenomen onder onderdeel 8.3.2. (programma 6).

Relevante beleidsnota’s

1. Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2014.
2. Uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2012-2015.
3. Gemeentelijk Rioleringsplan 2015-2020.

Areaal
Het betreft de waterbodems en oeverbeschermingen van alle openbare oppervlaktewateren en vijvers in de stad. Daarnaast zijn we eigenaar van het Hilversums Kanaal. In discussie met het waterschap is de bilaterale overeenkomst volgens welke het waterschap onderhoudstaken van de openbare wateren heeft overgenomen; het waterschap beschouwt de overeenkomst niet meer geldig en wil onderhoudstaken terugleggen bij de gemeente.

Beleid
Baggeren is nodig om vaarwegen op diepte te houden voor de scheepvaart en voor overige waterpartijen om voldoende doorstroming te waarborgen en de waterkwaliteit te verbeteren.
Na bijstelling van het vaarwegprofiel van het Hilversums Kanaal is nautisch baggeren van het kanaal niet meer nodig. Een rapport van adviesbureau ATMilieuAdvies (april 2013) bevestigt dat de actuele doorvaartdiepte voldoende is.

Het beheer van de overige stadswateren is op orde. Voor de bescherming van de oevers zijn rond en/of langs de meeste waterpartijen houten of stalen beschoeiingen aanwezig. Er zijn beperkte mogelijkheden tot preventief of curatief onderhoud van beschoeiingen. Er zijn beperkte bedragen beschikbaar voor klein onderhoud. Voor vervanging van de beschoeiingen komen in aanmerking de 3^eHavenarm en het Hilversums Kanaal, respectievelijk in 2017 en 2018. Voor het kanaal loopt de vervanging door tot 2020.

Uitvoering onderhoud (waterbodems en beschoeiingen)
Het accent lag op het opheffen van calamiteiten. In 2015 is er onderhoud gepleegd (baggeren) aan de waterbodem Oude Haven en zijn beschoeiingen gerepareerd/vervangen langs de Laapersveldvijver, de vijver aan de Companieweg, de watergang Goudwespmeent en de langs de watergang t.h.v. de roeivereniging.  

Uitvoering investeringen (beschoeiingen)
Vervanging van beschoeiingen geschiedt via het investeringsprogramma. In 2015 zijn geen vervangingswerken aan beschoeiingen uitgevoerd. Wel zijn investeringen uitgevoerd voor het renoveren van schutsluis ‘t Hemeltje.

Relevante beleidsnota’s

1. Rapport bureau Tauw, Actualisatie oeverbescherming, d.d. september 2014;
2. Rapport bureau ATMilieuAdvies, Verkennend onderzoek waterbodems, d.d. april 2013.

Beleid
In het Handboek Beheer Hilversum Buiten (vastgesteld in 2009) en in het Groenbeleidsplan (vastgesteld in 2012) is het beleid voor het beheer en onderhoud van het openbaar groen en de bomen vastgesteld. In 2010 is in het kader van de bezuinigingen het kwaliteitsniveau van de plus-gebieden in het handboek Beheer Hilversum Buiten teruggebracht naar het basisniveau, uitgezonderd het groen rond het Raadhuis. De programma’s omvatten zowel het onderhoud als de herinrichting (investeringen) van het openbaar groen. Aansluiting is gezocht bij de zonering-niveaus van het Handboek Beheer Hilversum Buiten. Op dit moment zijn de budgetten voor groen voldoende voor het onderhoud en noodzakelijke renovatie.

Het beleid met betrekking tot bomen is vastgelegd in het Groenbeleidsplan en in het Handboek Beheer Hilversum Buiten. Het ambitie niveau is een structureel gezond divers bomenbestand. Om dit te bereiken wordt een jaarlijkse VTA inspectie uitgevoerd, waarvan de resultaten worden meegenomen in het programma “ boomverzorging”. Op dit moment zijn de budgetten voor bomen voldoende voor het onderhoud en noodzakelijke renovatie.

Uitvoering onderhoud
In 2015 heeft SBS, evenals in voorgaande jaren (vanaf 1-7-2007) de onderhoudswerkzaamheden groen en bomen uit conform het onderhoudsbestek groen uitgevoerd. Voor sommige werkzaamheden is een bepaalde frequentie vastgesteld. Andere werkzaamheden zijn getoetst op een vooraf overeengekomen beeldkwaliteit.

Uitvoering investeringen
Bij de uitvoering van investeringen wordt zoveel mogelijk gekozen voor een integrale benadering. Hierbij wordt zoveel mogelijk een integrale uitvoering gerealiseerd, waarbij afstemming plaats vindt met  het groot onderhoud aan infrastructurele werken (vervangen afgeschreven wegen) rioleringswerkzaamheden en projecten in het kader van ISV. Het kan voorkomen dat grotere renovatie werkzaamheden aan groen apart worden uitgevoerd, omdat de levensduur van het groen niet dezelfde is als die van riolen en andere infrastructurele voorzieningen.

In 2015 zijn op de volgende locaties het openbaar groen gerenoveerd en de bomen vervangen:

Bomen :

• Raadhuiskwartier (Borneolaan, Dalweg en Javalaan in combinatie met riolering en wegen)

Vervanging bomen Kastanjeziekte:

• Wandelpad   

Plantsoenen:.

• Schapenkamp (ter hoogte van Achterom)   
• S’Gravesandelaan-west
• Meidoornstraat   
• Rotonde Vreelandseweg
• Talud Hobbemalaan
• Pleintje Kievitstraat

Relevante beleidsnota’s

1. Visie Hilversum Buiten, 2004.
2. Hilversum Buiten handboek Beheer, 2009.
3. Groenbeleidsplan 2013.
4. Uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2012-2015.

Beleid
Voor het raadhuis en het stadskantoor zijn er, in samenspraak met onze eigen gebouwenbeheerders, door een extern bureau meerjarige onderhoudsplannen (de zogenoemde MOP´s) opgesteld. Deze worden periodiek geactualiseerd. Jaarlijks wordt aan de MOP´s een vast bedrag gedoteerd waaruit alle toekomstige onderhoudslasten gedekt kunnen worden.

Uitvoering onderhoud

Raadhuis
Op basis van het in 2012 geactualiseerde MOP Raadhuis met een looptijd van 2013-2042, bedraagt de
jaarlijkse dotatie € 479.000. Het MOP blijft een dynamisch document; jaarlijks wordt aan de hand van
een schouw bepaald wat er uitgevoerd moet worden en wat eventueel door kan schuiven naar latere jaren. Ook het naar voren trekken van later geplande werkzaamheden komt voor, bijvoorbeeld vanuit het oogpunt van efficiëntie. De uitgaven zijn als volgt in hoofdlijnen onder te verdelen:

1) installaties          € 140.000
2) het bouwkundig interieur    € 210.000
3) bouwkundig exterieur    €   46.000

totaal:   € 396.000

ad 1) Een bedrag van ca. € 100.000 is uitgegeven aan vervangingen en onderhoud van de elektrische installaties. Denk daarbij aan vervanging van lampen voor led, aanleg voorzieningen noodstroom, beveiliging collegevleugel en de oplaadpunten ten behoeve van de elektrische fietsen.

ad 2) De grootste uitgaven zijn gedaan in kader van stoffering diverse ruimten (€ 58.000) en schilders-werkzaamheden binnen (€ 40.000). Daarnaast zijn de volgende zaken opgepakt: opknappen meubilair, verbouwing receptie (project loopt door in 2016), herinrichten fietsenstallingen en digitalisering en beheer tekeningen € 15.000.

ad 3) Voornamelijk schilderswerkzaamheden buiten € 31.000. Daarnaast zijn uitgaven gemaakt voor het digitaliseren en beheer van de tekeningen voor € 15.000.

Stadskantoor
Het stadskantoor is medio 2009 opgeleverd. Aangezien het eerste MOP uit 2009 te veel onvolkomenheden bevatte, is in 2014 een nieuw MOP opgesteld Vanaf 2015 is in de begroting een jaarlijkse toevoeging van € 138.000 opgenomen in de voorziening. Met een planhorizon van 10 jaar (periode 2014-2023) kunnen alle in het MOP opgenomen onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd. In 2015 is het volgende ten laste van de voorziening gebracht:

1) installaties          € 16.000
2) bouwkundig interieur    € 34.000

totaal:   € 50.000

ad 1) Hierin zit al een bedrag van € 10.000 voor de aanpassing van de lift (50% bij opdracht) naast werkzaamheden aan de leidingen van het koelsysteem. Beide projecten lopen door in 2016.

Ad 2) De twee projecten die eruit springen zijn de aanleg van de nooddeur naast Tourniquet voor
€ 18.000 en de vervanging van het dak aan de westzijde voor € 12.000.

Centralisatie Vastgoed
De centralisatie van het gemeentelijke vastgoed zal per 01-01-2017 zijn beslag moeten hebben. De voorbereidingen zijn eind 2015 gang gezet. Hiertoe worden de MOP’s van het Stadskantoor en het Raadhuis onderverdeeld in een eigenaars- en een gebruikersdeel. Tegelijkertijd met het opstellen van deze zogenoemde “demarcatie-lijst” van het Stadskantoor, is er voor het eerst ook een MOP opgesteld voor de naastliggende kantoorvilla (Villa Valuta). Deze is ook opgesteld in een eigenaarsdeel en een gebruikersdeel. De gemiddelde last van dit nieuwe MOP bedraagt ongeveer € 15.000 per jaar. Aangezien de villa voor 2018 staat ingeboekt om verkocht te worden, zal er een nieuwe voorziening worden getroffen als duidelijk is dat de villa behouden moet blijven voor de huisvesting van het ambtelijk apparaat. Eén en ander is afhankelijk van de uitkomsten van de huisvestingsvisie die in 2016 wordt uitgewerkt.

Relevante beleidsnota´s
Meerjaren onderhoudsplannen Raadhuis (2012) en Stadskantoor (2014).

Beleid
Onderwijshuisvesting is een wettelijke taak voor de gemeente (zorgplicht). De gemeente stelt in overleg met de schoolbesturen meerjarige plannen vast voor de onderwijshuisvesting. Voor nieuwbouw en levensduurverlengende maatregelen stelt de gemeente investeringsbudgetten beschikbaar.
Via het investeringsprogramma legt de gemeente vast welke investeringsbudgetten er in de eerstvolgende vier jaar voor onderwijshuisvesting beschikbaar zijn. Het investeringsbedrag is voor het jaar 2015 € 5,6 miljoen; met ingang van 2016 wordt dit bedrag afgebouwd naar een gemiddelde van € 3,4 miljoen per jaar.
Vanaf 1 januari 2015 is overeenkomstig het VO per 2005, de verantwoordelijkheid met bijbehorend budget voor groot onderhoud en aanpassing van de schoolgebouwen PO en (V)SO, overgeheveld naar de schoolbesturen. Beide onderdelen (groot onderhoud en aanpassing) zijn hiermee geen onderdeel meer van de gemeentelijke zorgplicht onderwijshuisvesting.
In het kader van de afwikkeling van de overdracht groot onderhoud en aanpassing PO en (V)SO zijn in 2015 nog wel een aantal afrondende werkzaamheden aan enkele schoolgebouwen uitgevoerd.

Vanaf 2015 blijft de gemeente wel verantwoordelijk voor het groot onderhoud en aanpassing van de gymzalen PO en (V)SO. Hiervoor is een onderhoudsvoorziening beschikbaar om de kosten van het geplande onderhoud/aanpassing gelijkmatig over de jaren te spreiden. Aan deze voorziening wordt jaarlijks een bedrag toegevoegd om deze op het vereiste niveau te houden/krijgen. In 2015 was dat een bedrag van € 125.000.
Het MOP/Meerjaren Onderhouds Plan wordt tweejaarlijks geactualiseerd.
Naast de actualisatie van de MOP zijn in 2015 de nodige klein- en grootschalige onderhoudswerkzaamheden aan de diverse gymzalen uitgevoerd zoals gevelrenovatie (gymzaal Elckerlyc Schuttersweg) en rioolwerk (Sterrenwachter).
Het onderhoud is uitgevoerd aan de hand van de vastgestelde meerjaren onderhoudsplanning. De onderhoudslasten in het overzicht, betreffen de toevoeging aan de voorziening.

Het investeringsbudget onderwijshuisvesting 2015 heeft een omvang van € 5.399.000 miljoen. De totale investeringen in 2015 bedragen € 9.901.244 (waarvan € 1.966.469 m.b.t. 2015 en de rest uit beschikbare kredieten tot en met 2014). In totaal was daardoor ultimo 2015 nog € 1.914.065  bestedingsruimte over voor alle investeringskredieten.
In het Onderwijshuisvestingsprogramma 2015 zijn -naast aanvullingen onderwijsleerpakket en meubilair voor Lorentzschool en Wilgetoren- de volgende voorzieningen opgenomen:
Lorentzschool (uitbreiding dislocatie en nieuwbouw op Anna’s Hoeve), Kindercampus (tweede deel budget nieuwbouw), IGBO VSAT (huurvergoeding voor 5 jaar voor max. 85 leerlingen), HSV (vervanging gymzaal), Montessori-Centrum (vervanging gymzaal), Trappenberg (voorbereidingskrediet) en Hilda C (nieuwbouw).
Verder zijn in 2015 de eindafrekeningen van de bouwprojecten Elkerlyc, Ayoub, Kindercampus, Comenius en Opmaat vastgesteld. Deze bouwprojecten zijn allemaal afgerond.
Hiernaast is begin 2015 gestart met het project Hilda C (Da Costaschool/Hilfertsheem).
Een integraal overzicht van de voortgang van alle nog lopende onderwijs huisvestingsprojecten is te vinden in de staat van lopende investeringskredieten en de toelichting daarop.

Overzicht Investerings- en Onderhoudsbudgetten

Relevante beleidsnota’s:

1. IHP 2012-2020;
2. Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Hilversum 2012;
3. Onderwijshuisvestingsprogramma (OHP) 2015.

Beleid
De gemeente bezit speelgelegenheden, buitensportaccommodaties en panden voor cultuur-, welzijn, en sportdoeleinden. Het noodzakelijk onderhoud wordt beschreven in een Meerjaren Onderhoudsplan (MOP) voor de periode 2015-2034 en is erop gericht het maatschappelijk vastgoed, parkeergarages en de gebouwen van de begraafplaatsen in kwalitatief goede staat te houden. Het MOP is voor al de genoemde onderdelen in september 2015 geactualiseerd. Om de onderhoudslasten gelijkmatig over de jaren te verdelen, zijn onderhoudsvoorzieningen ingesteld voor maatschappelijk vastgoed, parkeergarages en de gebouwen van de begraafplaatsen.

Uitvoering onderhoud overig maatschappelijk vastgoed
Hieraan is in 2015 een bedrag van € 1.298.000 toegevoegd. De voorziening is voor een bedrag van
€ 1.261.000 aangewend. Onderhoud is o.a. uitgevoerd aan:
Panden vastgoed   €   442.000
Speelterreinen       €   230.000
Sporthallen      €   198.000
De Vorstin      €     96.000
Museum       €     19.000
Noorderweg 96      €   242.000
Buitensport      €     34.000

Totaal   € 1.261.000

Uitvoering investeringen
Met ingang van 2015 zijn de vervangingsinvesteringen voor buitensportaccommodaties in het investeringsprogramma opgenomen. In 2015 is voor een bedrag van € 10.000 geïnvesteerd in een beregeningsinstallatie op het sportpark Berestein.

Uitvoering groot onderhoud parkeergarages
Conform de begroting is € 44.000 aan de voorziening toegevoegd. De voorziening is in het verslagjaar niet aangewend.

Uitvoering groot onderhoud panden begraafplaatsen
Conform de begroting is € 116.000 aan de voorziening toegevoegd. De voorziening is in het verslagjaar aangewend voor een bedrag van € 37.000. Het betreft een verwarmingsinstallatie voor de Noorderbegraafplaats.

Uitvoering investeringen
In 2014 (voorbereidingskrediet € 220.000 aanpassingen/crematorium Zuiderhof) en in 2015 zijn kredieten verstrekt voor aanpassingen/crematorium op begraafplaats Zuiderhof € 2.223.000 en voor het entreegebouw Bosdrift € 905.000. Ten laste van deze kredieten is in het verslagjaar € 715.000 geïnvesteerd.

Relevante beleidsnota’s:

• Meerjaren onderhoudsplan maatschappelijk gemeentelijke gebouwen (panden sociaal, cultureel, welzijn, sporthallen (inclusief zwembad) en kinderopvang, begraafplaatsen, parkeergarages en gemeentelijke panden (2015).
• Meerjaren onderhoudsplan buitensportaccommodaties (2015).
• Meerjaren onderhoudsplan speelvoorzieningen (2015).